Pagpahimo sang mga Bike Lane

Anna Mae Yu Lamentillo
Originally published in Night Owl: A Nationbuilder's Manual (Edisyon sa Hiligaynon)
Sang didto ako sa Massachusetts sadtong 2020, ginlunsar sang gobyerno sang Boston ang "Go Boston 2030 Vision Framework", nga nagatuyo pabaskugon ang siudad bilang "most walkable city" sa Amerika pinaagi sa pagpatindog sang mga imprastraktura nga magapaayo sa pag-access sa mga nagalakat ukon nagagamit sang bisikleta ukon scooter. Luyag nila magtaas sang 50 porsyento ang mga tawo nga nagalakat pakadto sa trabaho kag magtaas sang apat ka beses ang mga nagabisikleta sa sulod sang masunod nga 10 ka tuig.
Ini na ang uso sa madamo nga progresibo nga siudad sa bug-os nga kalibutan. Sa pagkamatuod halin sang 2007, ang Boston nagpahimo sing masobra sa 144 kilometro nga mga bicycle lane. Sa Denmark, naghimo sila sang "cycle superhighway" nga nagasakop sa kapin sa 20 ka siudad kag kabanwahanan. Sa Amsterdam, ang mga mahilig sa museo mahimo mag-agi sa Rijksmuseum, isa ka 19 siglo nga museo sa bantog nga Rembrandts Night Watch.
Sa Pilipinas, wala sing masyado nga suporta sa patakaran ukon imprastraktura nahanungod sa kinahanglanon sang mga siklista kag pedestrian. Halos imposible kag indi luwas ang maglakat ukon magbisikleta sa mga pangpungsodnon nga karsada.

Sadtong 2011, gin-usisa sang Asian Development Bank ang walkability kag mga pasilidad sang pedestrian sa mga siudad sang Asya. Ginpakita sini nga sa Manila, subong sang sa Hanoi, ang daku nga isip sang mga biyahe mahimo pinaagi sa paglakat kag bisikleta
Ang datos halin sa Metro Manila Urban Transport Integration nagpakita nga halos 35 porsyento sang mga destinasyon sa sulod sang 15 minuto nga lakat ukon bisikleta trip apang ang kadam-an mga malip-ot nga biyahe ginahimo nga paratransit (mga jeepney kag tricycle) kag mga salakyan.
Maayo lang, ang panan-awan para sa imprastraktura sang Pilipinas madasig nga nagabag-o.
Mangin mandatory na ang mga bicycle lane sa PH
Sa idalum sang Department Order 88 nga ginpaguwa ni DPWH Secretary Mark Villar, i-upod sa desinyo sa tanan nga proyekto may kaangtanan sa bag-o nga ipatindog nga karsada kag taytay ang paghatag sang mga pasilidad sang bisikleta kon mahimo.
Ang mga proyekto subong sang 6.94-kilometro nga Laguna Lake Expressway ang mangin basehan. Ang tatlo ka metro nga lapad nga protected bike lane lapit na lang mangin normal imbes sa isa ka toll free nga expressway nga nagakonekta sa Bicutan sa Taytay.
Halin sadtong 2016, gintinguhaan sang DPWH nga iupod ang imprastraktura sang pedestrian sa mga pangpubliko nga karsada sa Luzon, Visayas, kag Mindanao. Kag ang pagpaguwa sang bag-o nga tagsulondan nga ma-institutionalize na ini.
Ang Cagayan de Oro Coastal Road, Davao City Coastal Road, Leyte Embankment Project, Pasig River Flood Control Project, Tagaytay Bypass Road, Bacolod Economic Highway, Antique Esplanade, Sorsogon Coastal Highway, kag Boracay Circumferential Road ginapatindog nga may bicycle lane.

Mga Klasipikasyon sang Pasilidad sa Bisikleta
Sa idalum sang DO 88, ang mga pasilidad sang bisikleta may tatlo ka klase. Class 1 ukon ang Shared Use Bike Path, Class 2 ukon ang Separated Bike Lane kag Class 3 ukon ang Shared Roadway.
Sa Class 1 may nakapain nga alagyan sa ekslusibo nga paggamit sang mga bisikleta ukon bahin sa mga pedestrian. Sa Class 2, ang isa ka bahin nga alagyan ginatugyan para sa ekslusibo nga paggamit sang mga bisikleta makilala pinaagi sa isa ka strip sang pinta ukon harang. Sa Class 3 kon diin limitado ang lapad sang karsada nagadulot sang problema, isa ka bahin sang karsada opisyal nga ginatugyan kag ginmarkahan bilang ruta sang bisikleta mahimo man gamiton sang mga salakyan de motor. Indi magdugay mangin cycling country man ang Pilipinas.