top of page
Anna Mae "Anime" Yu Lamentillo Logo

Kinsa si Rodrigo Duterte?

Anna Mae Yu Lamentillo

Originally published in Night Owl: A Nationbuilder's Manual (Bisaya nga Edisyon)



Ika-23 sa Disyembre tuig 2016 sa dihang misulod ang Bagyong Nina sa Philippine Area of Responsibility (PAR). Labi pa kining mikusog nianang Disyembre 24 ug nag- landfall sa lalawigan sa Catanduanes nianang gabii sa Disyembre 25. Habig sa alas tres sa hapon nianang Pasko, nakadawat ako og mensahe nga moadto sa central office ug maghimo og report labot sa kadaot nga naangkon sa mga lalawigang gilampurnas sa Bagyong Nina. Ang giingon kanamo, buot sa Presidente nga anaa na sa iyang talad ang taho pagkaingon ugma, lakip na ang mga lakang nga himoon sa DPWH. Dihang napiho namo nga luwas na ang mga lugar nga naigo sa bagyo, gimando gilayon ni Sec. Mark Villar ang pagpadala og mga prepositioned equipment ug ang dihadihang paghawan sa apektadong mga karsada aron mahatagan og agianan ang pag-apod-apod sa relief goods.


Pagsapong sa Disyembre 27, didto na kami kauban si Mayor Duterte— una sa Catanduanes, ug human sa Camarines Sur. Wala siya mokuyog sa gift-giving ceremony ug gitawag kinig ‘corny’ ug sobra kadrama. Iya hinuong gipakigsultihan ang iyang mga tawo ug giingnan nga himoon ang angay.Alang sa DPWH, aduna lang kamiy 48 oras aron mapiho nga hawan ug mahimo nang agian ang mga karsada.


Kini ang unang higayon nga nakakuyog ako sa delegasyon sa Presidente ug nagbasol dayon ako nganong wala akoy gidalang pagkaon. Dili kadto maoy akong gidahom. Kamatuoran, alas singko na sa hapon nga giangay na lang namong anaa sa ayroplano ang duha ka buok Skyflakes nga bawon ni Sec. Briones.


Sa misunod nga Pasko, Bagyong Urduja na usab ang miigo sa lalawigan sa Biliran. Si Mayor Duterte lang gihapon ang unang miabot. Nakita niya ang kadaot sa Caray-Caray Bridge ug gitahasan niya si Sec. Mark nga pihoon nga maagian ang taytayan sulod sa usa ka buwan. Sa dihang nakita ko ang kadaot, nahunahuna nakong imposible ang usa ka buwan. Apan sa kataposan, nahuman ang proyekto sa gitakdang panahon. Kon adunay usa ka butang nga kanunayng gitudlo kanamo si Mayor Duterte, kini mao ang— mahinungdanon ang dinalian ug paspas nga aksiyon.


Dehado sa Politika

Niadtong 2016 presidential elections, giisip nga dehado o political underdog si Rodrigo Duterte. Wala dahoma sa mga gitawag nga "Philippine kingmakers" ang iyang kalit nga pagsulbong batok sa mas sikat nga mga kandidato. Wala pa makabaton og Presidente sa Pilipinas nga gikan sa Mindanao. Siya ang kinaunhan sulod sa 117 ka tuig.


Usa ka dakong hagit ang pagdumala sa usa ka nasod nga sama sa Pilipinas. Unsay mensahe nga imong ipadala sa usa ka nasod nga adunay kapin sa 7,640 ka isla nga naglitok og kapin sa 111 ka pinulongan?


Sa pagsugod pa lang, tin-aw na kang Presidente Duterte kon unsay gusto niya alang sa nasod— usa ka luwas nga Pilipinas alang sa mosunod nga henerasyon— usa ka nasod nga naghatag og patas nga kahigayonan sa tanang Pilipino— unsa man ang ilang relihiyon, grupo nga gikasakopan, o kinatawhan.


Ang pangandoy niya mao ang usa ka Pilipinas diin ang matag bata gawasnong mangandoy nga mamahimong Presidente— nagpuyo man siya sa Sultan Kudarat, Northern Samar, Masbate, Davao, Makati, o Ifugao. Buot niyang ablihan ang pultahan sa kahigayonan sa mosunod nga henerasyon, ug kon dili kini posible— himoan sila ug kaugalingong pultahan.


Niadtong Agosto 2017, gipirmahan ni President Duterte ang RA 10931, ang Universal Access to Quality Tertiary Education Act, nga naghatag og kahigayonan sa kabos nga mga Pilipino nga makapadayon sa kolehiyo pinaagi sa libreng matrikula ug uban pang exemption sa mga balayranan sa State Universities and Colleges (SUCs). Ilawom usab sa balaod, adunay Tertiary Education Subsidy aron mahatagan og kahigayonan ang kabos nga mga tinun-an nga makasulod sa pribadong mga kolehiyo sa mga lugar nga walay SUCs.


Dili makalimtan ni Presidente Duterte kon kinsa ang iyang gipakigbisogan ug kanunay

niyang gilabanan ang walay katakos nga panalipdan ang ilang kaugalingon. Alang kaniya,tanang batang Pilipino angayng makatungha nga walay gihunahunang kalisang sa krimeno terorismo.


Personal alang kaniya ang nahitabong Marawi siege. Maong gipiho niya nga mahigawas gilayon ang mga taga Marawi gikan sa mga sakop ug kaalyado sa ISIS ug Abu Sayyaf. Didto siya mismo sa lugar sa gubat ug armado sa rifle dihang subling nakuha sa puwersa sa kagamhanan ang Islamic center—ang nag-unang mosque diin naglublob ang mga militante kauban ang ilang mga hostage.



Bisan gidid-an siya sa iyang mga tawo, miadto ang Presidente sa nag-unang lugar sa gubat ug miadto sa mga komunidad nga nadaot sa panagsangka.


Wala pa ko makakita niyang nahadlok bisan usa ka higayon— dili sa atubangan sa mga militante, o gamhanang tawo, o bisan sa kamatayon. Alang sa Presidente, siya ang angayng maghatag og kusog ug panalipod sa mga Pilipinong walay kusog ug gahom.


Build, Build, Build

Dako ang pangandoy ni Presidente Duterte alang sa Pilipinas. Buot niyang magtibuok og infrastructure network sa matag rehiyon sa nasod nga magduso sa Pilipinas nga makab-ot ang trillion-dollar economy. Wala niya isipa kon kang kinsa ihatag ang pasalamat o pagdayeg alang niining maong mga proyekto. Tungod kay ang mahinungdanon kaniya mao nga matapos ang mga imprastrakturang gihan-ay sa administrasyon sa labing daling panahon, aron ang mga mag-uuma sa Isabela dili na kinahanglang subayon pa ang 74-kilometrong karsada kon mag-ulan; aron ang mga taga Lanao del Norte makaabot na sa Misamis Occidental sulod lang sa pito ka minuto (imbes tulo ug tunga sa oras); ug aron ang mga mulupyo sa Metro Manila dili na mag-antos og tulo ka oras nga biyahe gikan sa Dakbayan sa Quezon hangtod sa Muntinlupa.



Dihang nasayran sa Presidente nga usa sa mga hinungdan sa pagkalangay sa mga infrastructure project mao ang delay sa pagpagawas og mga permit, giduso niya ang pagpasar sa RA 11032 o ang Ease of Doing Business and Efficient Government Service Delivery Act of 2018.


Tungod sa mga reporma nga iyang gipatuman, misaka ang Pilipinas sa 29 nga ang- ang sa The World Bank - Doing Business Report, gikan sa ika-124 niadtong 2019 misaka kita sa ika-95 niadtong 2020.


Labihan kamubo ang unom ka tuig aron masulbad ni kinsa mang Presidente ang mga suliran sa atong nasod. Apan tin-aw kang Mayor Duterte nga sa matag metro sa karsada, taytayan, ug riles nga among tukoron, adunay moabli nga kahigayonan alang sa linibong Pilipino nga kaniadto dili makaadto sa ospital, tulunghan, o lugar sa trabaho.


Sukad niadtong 2016, kapin sa lima ka tuig sukad makalingkod sa puwesto si Presidente Rodrigo Duterte, adunay kinatibuk-ang 29,264 ka kilometro nga kalsada, 5,950 ka taytayan, 11,340 ka estrukturang panglikay sa baha, 214 ka tugpahanan, 451 ka pantalan, 222 ka evacuation center, 89 ka TIKAS projects, 150,149 ka lawak-saringan, ug 653 ka COVID-19 facilities na ang nahingpit ug napahimuslan karon sa mga Pilipino.


Anna Mae "Anime" Yu Lamentillo Logo

Join our mailing list

Be a Night Owl Insider and Stay Informed About the Journey. Subscribe today!

By clicking Subscribe, I agree to allow Night Owl to use the information I provide to keep me updated on Night Owl updates via email.

Thanks for subscribing!

Content Preview

Night Owl logo

Night Owl: The Nationbuilder's Manual

  • Facebook
  • TikTok
  • Instagram
  • YouTube
  • Facebook
  • Amazon Music
  • Amazon Author
  • Spotify
  • Soundcloud
  • Apple Music
  • Apple Podcast
  • Tidal

© 2017-2024 Night Owl by Anna Mae Yu Lamentillo

Distributed by Manila Bulletin Publishing and Little Ninja, Inc.

bottom of page