top of page

Sofa sa Kanal

Anna Mae Yu Lamentillo

Originally published in Night Owl: A Nationbuilder's Manual (Bisaya nga Edisyon)


Sa 171 ka nasod nga nasusi sa 2016 World Risk Report, ang Pilipinas ang ikatulo sa labing duol sa natural nga mga kakuyaw. Matod sa PAGASA, ang Pilipinas gibisitahan sa dili momenos 20 ka tropical cyclones matag tuig. Niadtong Agosto 2018, ang kusog nga pag-ulan nga dalit sa bagyong Karding misangpot sa paghiklin sa dili mokubos sa 50,000 ka indibidwal human mosaka ang tubig sa Marikina River og 20.6 metro (tandi sa 23 ka metro niadtong bagyong Ondoy). Niadtong nagpahigayon kami og clean-up operations, nakurat ako dihang nasaksihan ang tanang matang sa basura, gikan sa sofa hangtod sa mga refrigerator sa sulod sa mga drainage canal — mga babag sa natural nga dagayday sa tubig.


Iloilo Esplanade

Sa flood risk assessment study sa World Bank alang sa tibuok Metro Manila and Surrounding Basin Area, ang pagbaha nag-unang gilambigit sa tulo ka hinungdan: (1) ang dakong bulto sa discharge sa tubig nga naggikan sa kabukiran sa Sierra Madre nga midagayday paubos, (2) mga babag sa kapasidad sa drainage sa nag-unang lugar sa Metro Manila, ug (3) ang heavily silted nga Laguna Lake.

 

Ang master plan nga gilangkoban sa 11 structural mitigation measures nga may gibanabanang gahin nga kapin kun kulang ₱351 bilyones nagsugyot nga ibanan ang peak discharge of inflow nga katugbang sa 3,600 m/s sa ilawom sa 100-year return period sa kapin kun kulang 75 porsento pinaagi sa pagtukod og dam sa upstream portion sa Upper Marikina River, ug pagtukod og mga estrukturang panglikay sa baha sa mga priority critical section sa Pasig-Marikina River.

 

Niadtong Mayo 2018, nahuman sa DPWH ang Phase III sa Pasig-Marikina River Channel Improvement Project (PMRCIP), nga misakop gikan sa Lower Marikina River Improvement (Napindan Channel hangtod sa ubos sa Manggahan Floodway) hangtod sa Delpan Bridge. Ang mga revetment, parapet wall, dike embankment, sluice structures, ug bridge foundation protection gihimo ug gipahimutang sa mga priority critical section sa Pasig-Marikina River.

 

Ang mga civil work alang sa Phase IV kasamtangang magpadayon ug motubag sa pagdagayday paubos sa Mangahan Floodway hangtod sa Marikina Bridge. Lakip sab dinhi ang pagtukod og Marikina Control Gate Structure nga nagtinguhang ibanan og 7.5 porsento ang pagbaha.

 

Gawas niini, gipalig-on ni DPWH Secretary Mark Villar ang Integrated Water Resources Management Program, nga maghingpit ug mag- update sa flood control ug drainage master plans ug feasibility studies sa 18 major river basins (drainage area nga kapin sa 1,400 ka kilometro kuwadrado), 421 principal river basin, ug uban pang kritikal nga river basin.


Nagsugod na usab ang Phase 1 sa Metro Manila Flood Management Project, nga gilangkoban sa modernisasyon sa mga drainage area, pag-iban sa basura sa mga dagaydayanan sa tubig, ug participatory housing ug resettlement, gawas sa uban pa.

 

Cagayan River Flood Control

Nahingpit na ang Flood Risk Management Project alang sa mga suba sa Cagayan, Tagoloan, ug Imus, nga gilaomang motubag sa grabeng pagdahili sa mga tampi sa Cagayan, maggama og mga river dike ug drainage channel sa kilid sa Tagoloan River, ug magtukod og duha ka off-site retarding basin sa hatay sa mga suba sa Imus ug Bacoor.

 

Ang Flood Risk Management Project sa CDO River gipanalipdan na karon ang 290 ka ektarya ug kapin kun kulang 18,000 ka estruktura sa Cagayan de Oro. Segun sa 25- year flood return period, maibanan usab ang gidaghanon sa mga tawong apektado sa pagbaha sa lugar gikan sa kapin kun kulang 281,000 mamahimong 31,000 na lang.


Samtang, sukad nga nahuman niadtong 2020 ang Integrated Disaster Risk Reduction and Climate Change Adaptation Measures in the Low-Lying Areas of Pampanga Bay, naibanan ang gilawmon sa baha sukad sa 1.4-2.9 metros hangtod 0.6-1.4 metros na lang. Pamub-on sab niini ang gidugayon sa baha, gikan sa kanhi 66 ka adlaw mamahimong 17 ka adlaw na lang.

 

Lakip sa uban pang mga proyekto ang Cavite Industrial Area Flood Management Project, nga nagpagaan sa kadaot nga dalit sa pag-awas sa San Juan River ug ang huyang nga drainage system sa Maalimango Creek, ug ang Leyte Tide Embankment Project, usa ka 31.28-kilometrong estrukturang panglikay sa baha, nga manalipod sa 27.30 ka kilometro kuwadradong mga komunidad sa baybayon ug 30,800 ka balay/ dakbalay batok sa makadaot nga epekto sa mga storm surge.


Flood Risk Management Project sa Tagoloan River
Ang Pangandoy Nga Sumpayon ang Luzon, Visayas, ug Mindanao

Niadtong diha pa lang ako sa elementarya, ang akong tatay nga si Manuel Lamentillo nagsugilon kanako labot sa San Juanico Bridge, usa ka 2.16-kilometrong taytayan nga nagsumpay sa mga islang lalawigan sa Samar ug Leyte. Sa matag panguli namo sa Iloilo, kanunay akong mahibulong kon nganong kinahanglan kaming manakay og mga bangka o ayroplano aron makaadto sa Negros Occidental. Wala pay daghang taytayan niadtong panahona. Ang Candaba viaduct, ang lima ka kilometrong taytayan nga nagsumpay sa mga lalawigan sa Pampanga ug Bulacan, mao ang kinatas-ang taytayan sa Pilipinas ug kini gitukod kaniadtong 1976, kapin sa upat ka dekada na ang nakalabay.

 

Mausab na kini tungod sa Mega Bridge Project sa Administrasyong Duterte, usa ka serye sa mugbo ug tag-as nga taytayan nga magsumpay sa mga islang lalawigan aron hingpit nga sumpayon ang Luzon, Visayas, ug Mindanao pinaagi sa pagbiyahe sa yuta.


Matod ni Department of Public Works and Highways Secretary Mark Villar, ang Panguil Bay Bridge, usa ka 3.7-kilometrong taytayan nga magsumpay sa Tangub City sa Misamis Occidental ug Tubod sa Lanao del Norte, nagsugod na. Kon mahingpit,   dako ang maiban sa oras sa pagbiyahe taliwa sa Tangub ug Tubod, ang kanhi 2.5 ka oras mamahimo na lang 10 minutos. Pamub-on sab niini ang oras sa pagbiyahe taliwa sa Ozamiz City sa Misamis Occidental ug Mukas, Kolambugan sa Lanao Del Norte gikan sa kanhi 2.5 ka oras (ginamit ang RORO operations) mamahimo na lang 20 minutos.

 

Ang Detailed Engineering Design sa Guicam Bridge sa Zamboanga Sibugay, ug tulo ka taytayan sa Tawi-Tawi — Nalil-Sikkiat Bridge, Tongsinah-Paniongan Bridge, ug Malassa-Lupa Pula Bridge — lakip usab sa Improving Growth Corridors in Mindanao Road Sector Project (IGCMRSP). Nagsugod na ang mga civil work alang dinhi.

 

Ang pagpangandam sa Feasibility Study and Detailed Design niining maong mga high-impact project, sama sa 22-kilometrong Bohol-Leyte Bridge, ang 5.5-kilometrong Negros-Cebu Bridge, ang 24.5-kilometrong Cebu-Bohol Bridge, ang 18.2-kilometrong Luzon (Sorsogon)-Samar Bridge, ang 3.98-kilometrong Davao-Samal Bridge, ug ang 32-kilometrong Bataan-Cavite Inter-Link Bridge, gipahigayon na ilawom sa Infrastructure Preparation and Innovation Facility (IPIF) nga gipundohan sa ADB.

 

(1) ang Bohol-Leyte Link Bridge, usa ka 22-kilometrong taytayan nga nagtinguhang pamub-on ang pagbiyahe taliwa sa mga lalawigan sa Bohol ug Leyte sulod lang sa 40 minutos;

(2) ang Negros-Cebu Link Bridge, usa ka 5.5-kilometrong taytayan nga magsumpay sa Negros ug Cebu sulod sa 10 minutos;

(3) ang Cebu-Bohol Link Bridge, usa ka 24.5-kilometrong taytayan nga magpapaspas sa oras sa pagbiyahe og 70 porsento gikan sa naandang duha ka oras ug napulo ka minuto, mamahimong 30 minutos na lang;

(4) ang Luzon Sorsogon-Samar Link Bridge, usa ka 18.2-kilometrong taytayan nga magsumpay sa isla sa Samar sa Subangang Kabisay-an sa nag-unang isla sa Allen-Matnog;

(5) ang Samal Island-Davao City Connector Bridge, usa ka 3.98-kilometrong taytayan nga magsumpay sa Samal Circumferential Road sa Davao City; ug

(6) ang Bataan-Cavite Interlink Bridge, usa ka 32-kilometrong inter-island bridge nga magsumpay sa Mariveles, Bataan sa Corregidor ug sa Naic, Cavite.


Ingon man, ang pre-feasibility study ug ang feasibility study alang sa Panay- Guimaras Negros (PGN) Island Bridge Project mahuman na ilawom sa China financing.


Sukad nga nakalingkod si President Duterte kaniadtong Hunyo 2016, nahuman na

sa DPWH ang 5,950 ka taytayan, 738 dinhi ang lokal.

Anna Mae "Anime" Yu Lamentillo Logo
bottom of page