Sulod Sa Lima Ka Tuig: 5,950 Ka Taytayan
Anna Mae Yu Lamentillo
Originally published in Night Owl: A Nationbuilder's Manual (Bisaya nga Edisyon)
Matod sa World Risk Report, ang dili igo ug dili maayo nga imprastraktura ug huyang nga logistic network makadalit og taas nga kakuyaw nga ang usa ka mangilngig nga natural nga trahedya mamahimong dakong pagkatumpawak. Ang Pilipinas anaa sa talay sa Pacific Typhoon Belt ug anaa sa sulod sa Pacific Ring of Fire. Ang heyograpikong lokasyon sa nasod ang naghatag dinhi ug natural nga mga peligro. Kamatuoran, sa 2017 World Risk Report, ikatulo ang Pilipinas sa 171 ka nasod nga panukdanan sa pagkaduhayag sa natural nga mga peligro ug sa mga kakuyaw nga nahilambigit niini.
Hataas ang vulnerability sa mga taytayan. Sukad kaniadtong Hulyo 2016, ang DPWH nakahingpit og kinatibuk-ang 5,950 ka taytayan— 1,389 niini ang na-rehabilitate, 1,366 ang gipalapdan, 355 ang bag-ong gama, 297 ang giilisdan, ug 1,805 ang gi-retrofit. Nagama usab ang 738 ka lokal nga taytayan.
Lakip niini ang pag-ilis sa 365-metrong Lisap Bridge sa hatay sa Calapan South Road Bongabong, Oriental Mindoro, nga nagsumpay sa Barangay Lisap ug Barangay Hagan, nga nahuman kaniadtong Pebrero 2018; ug ang pagpalapad sa 650-metrong Governor Miranda Bridge II, nga nag-alagad isip nag-unang agianan sa mga motorista gikan sa Davao City paingon sa ubang bahin sa Davao Region.
Ang pagpalapad sa 140-metrong Davao River Bridge (Ma-a Bridge) sa hatay sa Davao City Diversion Road nahuman usab niadtong Abril 2018. Ang oras sa pagbiyahe migaan taliwa sa Barangay Ulas ug Barangay Buhangin og 62.5 porsento, gikan sa kanhi 80 minutos nahimong 30 minutos na lang. Anaa sa 31,576 ka motorista matag araw ang makapahimulos niini.
Gawas niini, anaa sa 83.84 porsento nang hingpit ang 8.5-kilometrong Cebu-Cordova Link Expressway (CCLEX) nga nagsumpay sa Cebu City ug Cordova. Kon mahuman na, kini ang mamahimong labing taas nga taytayan sa Pilipinas.
Metro Manila Logistics Network
Isip dugang sa kasamtangang 30 ka taytayan nga mingtabok sa Suba Pasig, Marikina River, ug sa Manggahan Floodway, nga gigamit sa kapin kun kulang 1.30 ka milyong sakyanan matag adlaw, 11 ka bag-ong taytayan ang tukoron sa lugar aron makahatag og mga alternatibong kadugtongan taliwa sa nag-unang kadalanan ug padaghanon ang magamit nga mga agianan. Kini usab ang magpaluag sa trapiko sa Epifanio de los Santos Avenue (EDSA) ug uban pang nag-unang karsada sa Metro Manila.
Nahingpit na namo ang feasibility sa unom ka taytayan ilawom sa Metro Manila Logistics Network, lakip ang North ug South Harbour Bridge, ang Palanca Villegas Bridge, ang East West Bank Bridge 2, ang Marcos Highway - St. Mary Avenue Bridge, Homeowner's Drive - A Bonifacio Bridge, ug Kabayani St. - Matandang Balara Bridge.
Hingpit na ang BGC Ortigas Link Bridge, nga mas nailhan sa tawag nga Kalayaan Bridge. Ang four-lane bridge sa Pasig River nga nagsumpay sa Lawton Avenue sa Makati City, Sta. Monica Street sa Pasig City, ug Bonifacio Global City sa Taguig, epektibong nag-iban sa oras sa pagbiyahe sa dili mokubos sa 80 porsento — gikan sa usa ka oras, 12 minutos na lang.
Hingpit na usab ang Estrella-Pantaleon Bridge, nga nagsumpay sa Estrella Street sa Makati ug Barangka Drive sa Mandaluyong, ug andam modawat og kapin kun kulang 50,000 ka sakyanan matag adlaw.
Ang Binondo-Intramuros Bridge, nga naa sa 72 porsento nang hingpit, magsumpay sa Intramuros gikan sa Solana Street ug Riverside Drive ug magsumpay sa Binondo sa San Fernando Bridge.
Gipatuman sab sa DPWH ang Metro Manila Priority Bridges Seismic Improvement Project, nga gilangkoban sa retrofitting ug reinforcement sa Guadalupe Bridge ug Lambingan Bridge. Gisugdan kaniadtong 2019, gitinguha kining mahuman sa 2021. Magpiho kini sa kaluwasan sa mga 365,000 ka motorista nga tiggamitan sa Guadalupe Bridge ug anaa sa 30,257 ka motorista nga moagi sa Lambingan Bridge matag adlaw.