Originally published in Night Owl: A Nationbuilder's Manual (Edision nga Ilokano)

Idi masansanen ti ipapanko iti Mindanao– gapu iti pannakaipasdek ti Mindanao Road Network Development, maysa a 2,567-kilometro a network ti kalsada kadagiti rehion ti Northern Mindanao, Davao, SOCCSKSARGEN, ken CARAGA—nakabukelak iti nalawlawa a panirigan iti Islam— maigidiat iti ladawan iti gagangay a saritaan gapu iti kinakurang ti ammo iti relihion ken kadagiti Muslim.

Maysa kadagiti kasingedan a gayyemko iti law school, ni Farahnaz Ali Ghodsinia, ket maysa a Muslim. Iti naminsan a kaduak isuna, adda nakitami nga igges iti sarming ti luganna. Inikkak a dagus iti papel tapno pis-itennan ti igges. Ngem imbes a patayenna ti igges, nakaan-annad a nangisubli iti daytoy iti karuotan. Kunana nga iti uneg ti makalawas, agbalinen daytoy a kulibangbang. Naamirisko a maysa daytoy a representasion ti Islam a masapul a maammuan ti kaaduan.

Maibatay iti maysa a surbey ti Pew Research idi 2015, kaaduan kadagiti tattao iti sumagmamano a pagilian nga addaan iti dakkel a populasion dagiti Muslim ti saan a napintas ti pagkitkitaanda iti ISIS. Mairaman ditoy ti Lebanon, Israel, Jordan, Palestinian Territory, Indonesia, Turkey, Nigeria, Malaysia, ken Senegal. Nadakamat met a 92 a porsiento dagiti Muslim iti Indonesia ken 91 a porsiento dagiti Muslim iti Iraq ti mamati a ti kinadangkok kadagiti sibilian iti nagan ti Islam ket manmano wenno iti kaano man,saan a maikanatad.

Ipakita met daytoy a panagadal, iti adu a kaso, dagiti umili kadagiti pagilian nga addaan iti dakkel a populasion dagiti Muslim kas iti Nigeria ken Lebanon ket agdadanagda a kas kadagiti dadduma pay a pagilian gapu iti pangta ti Islamic extremism.

Ti kinadangkok ken pungtot ket saan a wagas ti relihion. Saan a rumbeng a kondenaren dagiti Muslim iti krimen nga aramid ti sumagmamano laeng. Kas iti masansan ngaibagbaga kaniak ni Farah, ti panangpatay iti maysa nga inosente a tao ket awan lugarna iti pudno nga Islam.

Iti naminsan, dimmar-ayak iti US-ASEAN Women Leaders Academy iti Indonesia, ti pagilian nga addaan iti kadakkelan a populasion dagiti Muslim iti lubong. Daydiay ti damok nga ipapan iti Istiqlal (Independence) Mosque, ti kadakkelan a mosque iti Southeast Asia a naipatakder iti uneg ti 17 a tawen ken dinisenio ni Frederich Silaban,maysa a Kristiano nga arkitekto manipud iti North Sumatra. Kuna ti tour guide a nagbalin ti mosque a simbolo ti relihion a di ma nagimbubukod ta naipasdek daytoy iti mismo a sango ti Jakarta Cathedral, ti kadaanan a Roman Catholic cathedral iti Jakarta a naipatakder iti neo-gothic nga estilo. No adda dakkel a panagrambak dagiti Muslim wenno Kristiano, ti maysa nga institusion ket luktanna dagiti paradaanna kadagiti lugan tapno maaramat ti kaarrubana nga institusion.

Awan pategna ti panagsisina wenno panangpalawa iti kasla linia a mamagbingay kadagiti Kristiano ken Muslim. No kasano a dagiti lallaki ket nasken nga itandudoda a maipada dagiti babbai iti karbengan, dagiti Katoliko ket nasken met nga itandudodaka duada dagiti kakabsat a Muslim ti pannakapagtalinaed ti kappia. Rumbeng a datayo ti umuna nga agriri no adda diskriminasion kontra kadagiti Muslim. Kuna la ngarud ti maysa a pagsasao dagiti Intsik idi un-unana— “Just as a fence has to be built with pegs, an able person needs the help of three others.”