Originally published in Night Owl: A Nationbuilder's Manual (Edision nga Ilokano)

Iti 171 a pagilian a naamiris iti 2016 World Risk Report, maikatlo ti Filipinas kadagiti karirisguan kadagiti natural a kalamidad. Segun iti PAGASA, ti Filipinas ket dupdupraken ti di nababbaba ngem 20 a tropical cyclones iti kada tawen. Idi Agosto 2018, ti napigsa a tudo nga inyeg ni Bagyo Karding ti nangibunga iti panagbakuit ti mapan a 50,000 nga indibidual kalpasan a ngimmato ti danum ti Marikina River iti 20.6 a metro (a maidilig iti 23 a metro iti Bagyo Ondoy). Idi nag-clean up operations-kami, nakigtotak iti nakitak a nadumaduma a kita ti basura, manipud iti sofa agingga kadagiti refrigerator nga adda kadagiti drainage canal — a mangbangbangen iti natural nga agus ti danum.

Iti flood risk assessment study ti World Bank para iti sibubukel a Metro Manila ken Surrounding Basin Area, ti layus ket kangrunaanna a mainanaig iti tallo a gapu: (1) ti adu a danum nga aggapu iti Sierra Madre, (2) dagiti mangbangen iti kabaelan ti drainage kadagiti kangrunaan a lugar iti Metro Manila, ken (3) ti adu a gabur iti Laguna Lake.

Ti master plan a buklen ti 11 structural mitigation measures a natantia nga agbalor iti ₱351-bilion ket panggepna a kissayan ti kaadu ti agayus a danum a katukad ti 3,600 m/s iti uneg ti 100-year return period iti mapan a 75 a porsiento babaen ti panangipasdek iti dam iti akinngato a paset ti Upper Marikina River, ken panagipasdek kadagiti estruktura a panglapped iti layus kadagiti priority critical sections ti Pasig- Marikina River.

Idi Mayo 2018, naileppas ti DPWH ti Phase III ti Pasig-Marikina River Channel Improvement Project (PMRCIP), a mangsakup manipud iti Lower Marikina River Improvement (Napindan Channel agingga iti baba ti Manggahan Floodway) agingga iti Delpan Bridge. Naaramid dagiti revetment, parapet wall, dike embankment, sluice structures, ken bridge foundation protection ken naipan dagitoy kadagiti priority critical sections ti Pasig-Marikina River.

Dagiti civil works para iti Phase IV ket maitultuloy ken mangrisrisut iti panagayus ti danum ti Mangahan Floodway agingga iti Marikina Bridge. Mairaman ditoy ti pannakaipasdek ti Marikina Control Gate Structure a mangikabassit iti panaglayus iti 7.5 a porsiento.

Inaprobaran met ni DPWH Secretary Mark Villar ti Integrated Water Resources Management Program, a mangkompleto ken mangpabaro iti flood control ken drainage master plans ken feasibility studies ti 18 major river basins (drainage area a nasursurok ngem 1,400 a kilometro kuadrado), 421 a principal river basin, ken dadduma pay a kritikal a river basin.

Narugian metten ti Phase 1 ti Metro Manila Flood Management Project, a pakairamanan ti modernisasion dagiti drainage area, pannakakissay ti basura kadagiti pagayusan ti danum, ken participatory housing ken resettlement, malaksid pay ti sabsabali.

Nalpas metten ti Flood Risk Management Project para kadagiti karayan iti Cagayan, Tagoloan, ken Imus, ken manamnama a mangrisut iti panaggidday dagiti igid ti karayan iti Cagayan, pannakaaramid dagiti river dike ken drainage channel iti igid ti Tagoloan River, ken pannakaipasdek ti dua nga off-site retarding basin kadagiti karayan iti Imus ken Bacoor.

Ti Flood Risk Management Project iti CDO River ket salsalaknibanna itan ti 290 nga ektaria ken ag-18,000 nga estruktura iti Cagayan de Oro. Maibatay iti 25-year old flood return period, makissayan ti bilang dagiti tattao nga apektado iti layus iti mapan a 281,000, nga agbalin a 31,000 laengen.

Manipud met idi naileppas idi 2020 ti Integrated Disaster Risk Reduction and Climate Change Adaptation Measures in the Low-Lying Areas of Pampanga Bay, nakissayan ti kaadalem ti layus manipud iti 1.4-2.9 a metro iti 0.6-1.4 a metro laengen. Pabiitenna met ti panagbayag ti layus, manipud iti dati a 66 nga aldaw iti 17 nga aldaw laengen.

Mairaman pay kadagiti dadduma a proyekto ti Cavite Industrial Area Flood Management Project, ti pannakapalag-an ti didigra gapu ti panaglippias ti San Juan River ken ti nakapuy a drainage system ti Maalimango Creek, ken ti Leyte Tide Embankment Project, ag-31.28-kilometro nga estruktura a panglapped iti layus, a mangprotektar iti 27.30 a kilometro kuadrado a komunidad iti igid ti baybay ken 30,800 balay/pasdek iti epekto dagiti storm surge.

Ti Arapaap a Pagsisilpuen ti Luzon, Visayas, ken Mindanao

Idi addaak pay iti elementaria, is-istoriaen ni tatangko a ni Manuel Lamentillo ti maipanggep iti San Juanico Bridge, maysa a 2.16-kilometro a rangtay a namagsilpo kadagiti isla a probinsia ti Samar ken Leyte. Tunggal agawidak iti Iloilo, masansan a masmasdaawak no apay a nasken nga aglugankami iti bangka wenno eroplano no mapankami iti Negros Occidental. Awan pay adu a rangtay idi. Ti Candaba viaduct, ti lima a kilometro a rangtay a namagsilpo kadagiti probinsia ti Pampanga ken Bulacan, ti kaatiddogan a rangtay ti Filipinas ken nabangon idi 1976, nasuroken nga uppat a dekada ti napalabas.

Mabaliwanen daytoy gapu iti Mega Bridge Project ti Administrasion ni Duterte, maysa a serye dagiti ababa ken atitiddog a rangtay a mamagsilpo kadagiti isla a probinsia tapno agsisilpon ti Luzon, Visayas, ken Mindanao babaen ti biahe iti takdang.

Kas kuna ni Department of Public Works and Highways Secretary Mark Villar, narugianen ti Panguil Bay Bridge, maysa a 3.7-kilometro a kalsada a mamagsilpo iti Tangub City ti Misamis Occidental ken Tubod ti Lanao del Norte. Apaman a makompleto, dakkel ti makissay nga oras iti biahe iti nagbaetan ti Tangub ken Tubod, ti dati a 2.5 nga oras, agbalin a 10 a minuto laengen. Yababa met daytoy ti biahe iti nagbaetan ti Ozamiz City ti Misamis Occidental ken Mukas, Kolambugan ti Lanao Del Norte manipud iti 2.5 oras (babaen ti RORO operations), agbalin a 20 a minuto laengen.

Ti Detailed Engineering Design ti Guicam Bridge iti Zamboanga Sibugay, ken tallo a rangtay iti Tawi-Tawi — Nalil-Sikkiat Bridge, Tongsinah-Paniongan Bridge, ken Malassa- Lupa Pula Bridge — ket nairaman met iti Improving Growth Corridors in Mindanao Road Sector Project (IGCMRSP). Narugianen ti civil works para iti daytoy.

Ti pannakaisagana ti Feasibility Study and Detailed Design dagiti high-impact project a kas itoy, kas iti 22-kilometro a Bohol-Leyte Bridge, ti 5.5-kilometro a Negros- Cebu Bridge, ti 24.5-kilometro a Cebu-Bohol Bridge, ken ti 18.2-kilometro a Luzon (Sorsogon)-Samar Bridge, ti 3.98-kilometro a Davao-Samal Bridge, ken ti 32-kilometro a Bataan-Cavite Inter-Link Bridge, ket maar-aramiden iti babaen ti Infrastructure Preparation and Innovation Facility (IPIF) a pinonduan ti ADB.

(1) ti Bohol-Leyte Link Bridge, maysa a 22-kilometro a rangtay a mangpadaras iti biahe iti nagbaetan dagiti probinsia ti Bohol ken Leyte iti 40 a minuto laengen;

(2) ti Negros-Cebu Link Bridge, maysa a 5.5-kilometro a rangtay a mamagsilpo iti Negros ken Cebu iti uneg ti 10 a minuto laengen;

(3) ti Cebu-Bohol Link Bridge, maysa a 24.5-kilometro a tulay a mangpadaras iti biahe iti 70 a porsiento manipud iti dati a dua nga oras ken sangapulo a minuto, agbalin a 30 a minuto laengen;

(4) ti Luzon Sorsogon-Samar Link Bridge, maysa a 18.2-kilometro a rangtay a mamagsilpo kadagiti isla ti Samar iti Daya a Visayas iti kangrunaan nga isla ti Allen- Matnog;

(5) ti Samal Island-Davao City Connector Bridge, mays a 3.98-kilometro a rangtay a mamagsilpo iti Samal Circumferential Road iti Davao City; ken

(6) ti Bataan-Cavite Interlink Bridge, maysa a 32-kilometro nga inter-island bridge a mamagsilpo iti Mariveles, Bataan iti Corregidor ken iti Naic, Cavite.

Kasta met a ti pre-feasibility study ken ti feasibility study para iti Panay-Guimaras- Negros (PGN) Island Bridge Project ket naileppasen iti babaen ti China financing.

Manipud nagtugaw ni Presidente Duterte idi Hunio 2016, nakaileppas ti DPWH iti 5,950 a rangtay, 738 ditoy ti lokal.