Originally published in Night Owl: A Nationbuilder's Manual (Edisyong Filipino)

Noong ang aking pagpunta sa Mindanao ay naging mas madalas—dahil sapagtatayo ng Mindanao Road Network Development, isang 2,567-kilometrongnetwork ng kalsada sa mga rehiyon ng Northern Mindanao, Davao, SOCCSKSARGEN, at CARAGA—nakabuo ako ng mas malawak na pananaw sa Islam— salungat sa imaheng binuo sa karaniwang diskurso dahil sa kakulangan ng kaalaman sa relihiyon at sa mga Muslim.

Isa sa mga matatalik kong kaibigan sa law school, si Farahnaz Ali Ghodsinia, ay isang Muslim. Minsang kasama ko siya, may nakita kaming uod sa tabi ng kanyang windshield. Binigyan ko agad siya ng papel para maitaboy ito. Sa halip na patayin ang uod, maingat niya itong tinulungan pabalik sa damuhan. Sabi niya, sa loob ng ilang linggo, iyon ay magiging paruparo. Napagtanto kong ito ay isang representasyon ng Islam na kailangang maipaalam sa marami.

Ayon sa isang survey ng Pew Research noong 2015, karamihan sa mga tao sa ilang mga bansa na may malaking populasyon ng Muslim ay may hindi Magandang pananaw sa ISIS. Kabilang dito ang Lebanon, Israel, Jordan, Palestinian Territory, Indonesia, Turkey, Nigeria, Malaysia, at Senegal. Nabanggit din na 92 porsyento ng mga Muslim sa Indonesia at 91 porsyento ng mga Muslim sa Iraq ay naniniwala na ang mga karahasan laban sa mga sibilyan sa pangalan ng Islam ay bihira o hindi kailanman nabigyang-katwiran.

Ipinakita rin ng pag-aaral na, sa maraming kaso, ang publiko sa mga bansang may malaking populasyon ng Muslim tulad ng Nigeria at Lebanon ay nababahala tulad ng ibang mga bansa tungkol sa banta ng Islamic extremism.

Ang karahasan o poot ay hindi paraan ng relihiyon. Hindi patas na kondenahin ang mga Muslim sa krimeng ginawa ng iilan. Tulad ng madalas sabihin sa akin ni Farah, ang pagpatay sa isang inosenteng tao ay walang lugar sa tunay na Islam.

Minsan akong dumalo sa US-ASEAN Women Leaders Academy sa Indonesia, ang bansang may pinakamalaking populasyon ng Muslim sa mundo. Iyon ang unang pagkakataong bumisita ako sa Istiqlal (Independence) Mosque, ang pinakamalaking mosque sa Southeast Asia na itinayo sa loob ng 17 taon at dinisenyo ni Frederich Silaban, isang Kristiyanong arkitekto mula sa North Sumatra. Ayon sa aming tour guide, ang mosque ay naging simbolo ng relihiyosong pagpaparaya dahil nakatayo ito sa harap mismo ng Jakarta Cathedral, ang pinakalumang Roman Catholic cathedral sa Jakarta na itinayo sa neo-gothic na estilo. Sa tuwing may malaking pagdiriwang ng Muslim o Kristiyano, ang isang institusyon ay nagbubukas ng kanilang paradahan para magamit ng kabilang institusyon.

Walang punto ang paghihiwalay o palawakin ang tila linyang naghahati sa mga Kristiyano at Muslim. Kung paanong ang mga lalaki ay kailangang manindigan para sa pantay na karapatan ng kababaihan, ang mga Katoliko ay dapat ding manindigan kasama ng ating mga kapatid na Muslim para sa tunay at napapanatiling kapayapaan.

Dapat tayo ang unang sumalungat sa tuwing may diskriminasyon laban sa mga Muslim. Sabi nga ng matandang kasabihan ng Intsik — “Just as a fence has to be built with pegs, an able person needs the help of three others.”